Malmö

   Με περίπου 290.000 κατοίκους, το Malmö είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη σε πληθυσμό στη Σουηδία μετά την Στοκχόλμη και το Γκέτεμποργκ. Εξαιτίας της γεωγραφικής του θέσης στο δυτικό τμήμα της Σουηδίας, το Malmö έχει ωκεάνιο κλίμα. Σε αντίθεση με άλλες περιοχές με το ίδιο γεωγραφικό πλάτος, έχει ήπιο κλίμα, με μέσο όρο επτά ώρες ήλιο το χειμώνα και δεκαεπτά το καλοκαίρι.

  Μαζί με την Κοπεγχάγη ανήκει στη μητροπολιτική περιφέρεια του Öresund, τη δεύτερη μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού στη Βόρεια Ευρώπη. Αυτή η παράκτια πόλη είναι σήμερα γνωστή για τα πάρκα της, τα διαμορφωμένα δίκτυα ποδηλασίας και τα 43 χιλιόμετρα ακτογραμμής.

  Η σημερινή μορφή της πόλης, οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται σε αυτή καθώς και το νόημα που έχει πάρει ως μητροπολιτικό κέντρο της ευρύτερης περιφέρειας, έχουν έρθει ως αποτέλεσμα πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αποφάσεων σε συνεργασία τόσο τις πολιτείας του Malmö, του κράτους της Σουηδίας αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης τις τελευταίες 3 δεκαετίες.

Iστορικά στοιχεία

  Η σημερινή λειτουργία της πόλης ως πόλος παγκόσμιας έλξης οφείλεται σε μία σταδιακή μεταμόρφωση από  βιομηχανική περιοχή σε μητροπολιτικό κέντρο. Η μεταμόρφωση αυτή αναφέρεται τόσο σε τοπικό επίπεδο (600.000 κάτοικοι στη ευρύτερη περιοχή), αλλά και στο περιφερειακό επίπεδο του Öresund (3.6 εκατομμύρια κατοίκους).

   Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’70 η οικονομική ύφεση των ναυπηγείων ανάγκασε πολλές από τις επιχειρήσεις της περιοχής να απομακρυνθούν. Μέχρι το 1985 το Malmö είχε χάσει 35.000 κατοίκους διατηρώντας μόνο 229.000. Σε συνδυασμό με τις κατεδαφίσεις που έλαβαν χώρα στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 στο κέντρο της πόλης, το Malmö ήταν μία πόλη πλήρως αποδυναμωμένη τόσο οικονομικά όσο και οικιστικά.

  Ως προς την πολεοδομία οι αλλαγές άρχησαν να πραγματοποιούνται στα τέλη της δεκαετίας του ΄80, όταν ξεκίνησε η αξιοποίηση των κενών αστικών χώρων που είχαν προκύψει από τις κατεδαφίσεις (bomb craters) και η μετατροπή τους σε κεντρικές συνοικίες. Τότε άρχισε να ξαναπαίρνει η πόλη  τον αρχικό αστικό της χαρακτήρα. Δύο μεγάλες πολιτικές αλλαγές έλαβαν χώρα τη δεκαετία του ’80: η πρώτη αφορούσε τη διαχείριση του λιμανιού Västra Hamnen, η δεύτερη το νέο τρόπο σχεδιασμού ιδιωτικής κατοικίας. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ΄80, η πόλη είδε το κλείσιμο των ναυπηγείων Kockum στο δυτικό λιμάνι. Μέσα σε λίγα χρόνια η δραστηριότητα αυτή αντικαταστάθηκε από την βιομηχανία αυτοκινήτων Saab, η οποία έκλεισε μετά από λίγα χρόνια. Την περίοδο που ακολούθησε η πόλη αντιμετώπισε οικονομικές δυσκολίες επιδεινωμένες από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Έλλειμμα προϋπολογισμού, ανερχόμενη ανεργία, κλείσιμο επιχειρήσεων,  αυξημένη μετανάστευση. Γύρω στις 30.000 δουλείες χάθηκαν μεταξύ του 1990 και 1993. Από το 1990 μέχρι το 2005, 13 δισεκατομμύρια επενδύθηκαν στην περιοχή του Öresund, ενώ μέχρι σήμερα έχουν υλοποιηθεί διάφορα έργα που δηλώνουν την μεταβιομηχανική ανάπτυξη του Malmö: η γέφυρα που το συνδέει με την Κοπεγχάγη, νέο σιδηροδρομικό σύστημα, ένα νέο πανεπιστήμιο, η νέα κεντρική σήραγγα και  η τμηματική ανάπτυξη των παλιών ναυπηγείων στο Δυτικό Λιμάνι.

  Ο δήμος του Malmö άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι χρειαζόταν μια νέα στρατηγική ανάπτυξης. Ο ανταγωνισμός με άλλες μεγάλες πόλης, κυρίως την Κοπεγχάγη και το Λούντ, επηρέασαν την μετατροπή του Malmö από μία βιομηχανική πόλη σε μία πόλη που βασίζεται στην οικονομία της γνώσης. Τον Ιανουάριο του 1995, ο δήμος  εξαπέλυσε το Malmö Project 2000. Εργασίες έλαβαν χώρα σε διοικητικό επίπεδο έξω από τα πλαίσια πολιτικού ελέγχου. Το βασικό θεσμικό όργανο αποτελούσε μία ομάδα συντονιστών που έδιναν αναφορά στις δημοτικές υπηρεσίες. Τα μέλη της ομάδας ήταν υπεύθυνα για τομείς όπως οικονομικές δραστηριότητες, διδασκαλία, περιβάλλον, αστικός σχεδιασμός, πολιτιστικές δραστηριότητες, κοινωνικά θέματα και  νεολαία. Η ομάδα παρουσίασε τη δουλεία της στο δημοτικό συμβούλιο τον Ιούνιο του 1995. Τον Φεβρουάριο του 1996, οι νέες αναφορές συγκεντρώθηκαν γύρω από ένα νέο τίτλο: Malmö Vision 2015.

  Η κατάρρευση του παραδοσιακού οικονομικού τομέα προκάλεσε μια μεγάλη κρίση στην αρχή του ΄90. Εξαιτίας της έρευνας του 1995, η πόλη άρχισε να βλέπει το νέο μέλλον της να υλοποιείται. Η στρατηγική βασίστηκε στην εγκαθίδρυση ενός νέου πανεπιστημίου στο κέντρο του Malmö και στη δημιουργία ενός  ελκυστικού, αστικού περιβάλλοντος στην περιοχή του Δυτικού Λιμανιού κοντά στο πανεπιστήμιο. Το Malmö μπορούσε να εξελιχθεί σε μία πόλη με ένα ενεργητικό μέλλον, πολιτισμική ποικιλομορφία, ένα νεανικό πληθυσμό και με νέους διαθέσιμους χώρους.

Tο δυτικό λιμάνι_Västra Hamnen

   Η περιοχή του Δυτικού Λιμανιού καλύπτει μια περιοχή 140 ha και καταλαμβάνει μεγαλύτερη έκταση από ολόκληρη την παλιά πόλη του Malmö. Ο σχεδιασμός του λιμανιού άρχισε το 1997 όταν ο δήμος μπόρεσε να ανακτήσει το θαλάσσιο μέτωπό. Οι αρχές έδωσαν έμφαση σε πρωτοποριακά project. Ο δήμος επικεντρώθηκε στην συνεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έγινε μέλος του συλλόγου Eurocities και της Ένωσης Βαλτικών Πόλεων (Union of Baltic Cities). Η ανταλλαγή ιδεών με άλλες Ευρωπαϊκές πόλεις ήταν μια πηγή έμπνευσής για την ανάπτυξη των δικών της στρατηγικών ανάπτυξης ενώ επηρεάστηκε από τις εμπειρίες νότιων Ευρωπαϊκών πόλεων όπως η Βαρκελώνη, το Μπιλμπάο και η Λυών.

Μετά την απόκτηση του λιμανιού, ο δήμος εξαπέλυσε ένα νέο γενικό σχέδιο για την περιοχή, που στόχευε μικτή ανάπτυξη χρήσεων (αποτυπώνεται στις ακόλουθες εικόνες) . Συμπληρωματικές και μερικώς πειραματικές μέθοδοι εφαρμόστηκαν στο Δυτικό Λιμάνι.

Το Πανεπιστήμιο _ Q-books

 Το 1998 ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο του Malmö στην περιοχή του τεχνητού νησιού Universitetsholmen. Η ευρύτερη περιοχή έχει σήμερα δύο κέντρα, με το δεύτερο να είναι η νοσοκομειακή ζώνη του πανεπιστημίου όπου βρίσκεται το Γενικό Νοσοκομείο του Malmö (MAS).

  Οι εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου επεκτεινόταν με ταχύ ρυθμό. Για τον περιορισμό των ρίσκων και για να διασφαλιστεί η αστική ποιότητα ζωής, το τμήμα πολεοδομίας  προσδιόρισε ένα πρόγραμμα εμπνευσμένο από τα Ολλανδικά Q-books, με το Q να συμβολίζει την Ποιότητα. Η ιδέα ήταν να δημιουργηθούν στρατηγικές για μακροπρόθεσμη επέκταση, όπου όλες οι αλλαγές  θα προσδιορίζονται σε συνεργασία με όλους τους συνεργάτες, ώστε να επιτευχθεί ένα συνολικό περιβάλλον ποιοτικής ζωής. Το Q-book 1 αναφέρεται στη γενική στρατηγική του πολεοδομικού σχεδιασμού. Τα Q-book 2+3  καλύπτουν τη φυσική και την τεχνιτή γη (π.χ. πλατείες, πάρκα και κήπους, δρόμους κτλ). Το Q-book 4 αναφέρεται στα έργα τέχνης σε δημόσιο χώρο. Για το δήμο είναι ένας τρόπος να παρέχουν πληροφορίες για την εξέλιξη των σχεδίων. Στην πραγματικότητα, τα Q-books αντιπροσωπεύουν ένα καθοδηγητικό πλαίσιο για τους σχεδιαστές, αφού οι ρυθμιστικές αποφάσεις για την ανάπτυξη παίρνονται από τους ίδιους φορείς του πανεπιστημίου.

Το Προγραμματιστικό Σχέδιο για το Malmo με ορίζοντα το 2016, καθώς και τα ιδιαίτερα σημεία του αναλύονται, για την καλύτερη κατανόησή τους, διαγραμματικά με βάση τον παρακάτω χάρτη.

Ενώ στον επόμενο χάρτη παρουσιάζονται κατανεμημένοι στην περιοχή οι χώροι άθλησης και πολιτισμού αλλά και οι κοινόχρηστοι χώροι, όπως οι πλατείες και οι παιδικές χαρές.

Malmö_Οικιστική περιοχή Bo01_Quality Program

 

  Ένα νέο κέντρο της πόλης με κατοικία, γραφεία, καταστήματα και τοπικές υπηρεσίες έχει έρθει στην επιφάνεια. Ο σχεδιασμός του άρχισε το 1997. Η έναρξη του προγράμματος ενεργοποιήθηκε με την απόφαση της SVEBO (οργανισμός του National Board of Housing, Building and Planning στη Σουηδία) να διοργανωθεί μία διεθνής έκθεση κατοικίας – European Housing Expo -  στη νέα περιοχή ανάπτυξης του λιμανιού Βο01 (η σουηδική λέξη bo σημαίνει διαμένω), την άνοιξη του 2001. Η έκθεση έλαβε χώρα τελικά το καλοκαίρι του ίδιου έτους.

   Από τη μία μεριά, ήταν μία εμπορική έκθεση κατοικίας, με πολλά παραδείγματα αειφόρου αρχιτεκτονικής και εσωτερικής διακόσμησης. Από την άλλη, η έκθεση προσπάθησε να προβάλλει ένα συμβολικό όραμα. Αυτό “Της Πόλης του Αύριο”. Τα εκθέματα του Βο01  προοριζόταν να ενημερώσουν και να επιμορφώσουν τους επισκέπτες για τις διάφορες οπτικές της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης, ως προς το περιβάλλον, την κοινωνία, την τεχνολογική ανάπτυξη και τον άνθρωπο.

  Η έκθεση, ως ένα φιλόδοξο έναυσμα για την υπόλοιπη αστική ανάπτυξη της περιοχής, στηρίχτηκε σε ένα ντοκουμέντο, το “Quality Program” (QP), ένας κατάλογος οδηγιών που περιλαμβάνουν τις αρχιτεκτονικές προδιαγραφές, τον τύπο των επιτρεπόμενων χρησιμοποιούμενων υλικών, την κατανάλωση ενέργειας και την τεχνική υποδομή.

 

 

Malmö_Bo01_Xωροθέτηση

 

  Όπως ολόκληρη η περιοχή του Δυτικού Λιμανιού, το Βο01 έχει πολλά πλεονεκτήματα  από χωροθετική άποψη. Η παλιά πόλη του Malmö είναι η πλησιέστερη πολεοδομική ενότητα. Το Βο01 γειτνιάζει με τρία πάρκα της περιοχής, με χώρους αναψυχής μεταξύ των οποίων το πολιτιστικό κέντρο του κάστρου Malmohus, και με το θαλάσιο στοιχείο. Με την νέα σήραγγα της ευρύτερης περιοχής του Oresund (βλ.εικόνα, City Tunnel Of Malmo), ακόμη υπό κατασκευή, ο Κεντρικός Σταθμός θα κάνει ακόμη πιο εύκολη την σύνδεση του Δυτικού Λιμανιού με την υπόλοιπη μητροπολιτική περιοχή. Ως προς την κίνηση των πεζών, ένας κεντρικός άξονας εκτείνεται από το Malmohus προς τη θάλασσα. Μέσω τις άρθρωσής της, αυτή η τριπλή οδός αποτελεί την είσοδο στο Δυτικό Λιμάνι και ενισχύει την οπτική επαφή μεταξύ του ιστορικού κέντρου και της θάλασσας. Στα δεξιά του κεντρικού άξονα ένα κανάλι συνδέει τις δυτικές αποβάθρες με την περιοχή των γραφείων Wihlborg και με το πάρκο Pidammsparken.

Η περιοχή του Västra Hamnen  αποτελεί φυσική συνέχεια του δυτικού  θαλάσσιου μετώπου της πόλης, έτσι ώστε η ακτογραμμή του Ribersborg να συνδέεται με το νεό πάρκο Standparken. Αυτό επιτυγχάνεται με δύο βασικές κινήσεις. Η μία πραγματώνεται με τους συνεχείς χώρους πρασίνου και η άλλη με την προκυμαία που προσφέρει θέα ολόκληρης της περιφέρειας του Oresund (βλ. διαγράμματα).

Malmö_Bo01_Περιγραφή
 

    Οι δύο περίπατοι αυτός του Strandpromenaden και αυτός του πάρκου Anchor διαμορφώνουν το κύριο δίκτυο της περιοχής. Η αυστηρή γραμμή του Strandpromenaden (βλ.εικόνα) , παράλληλα με τη θάλασσα, έρχεται σε αντίθεση με το διάχυτο εσωτερικό της περιοχής, ενώ το προστατευμένο μονοπάτι που προσφέρει το πάρκο Anchor δημιουργεί ένα νέο περιβάλλον. Στην ανατολική πλευρά, η διαδρομή ορίζεται από κτίρια τεσσάρων ή πέντε ορόφων (βλ.εικόνα). Στα νότια, το άκρο της παραλίας Ribersborg σηματοδοτείται από έναν ισχυρό κτιριακό όγκο. Μαζί προσφέρουν ένα οπτικό τέλος αυτής της παραλίας, ορατό από την γέφυρα του Oresund. Στα βόρεια, η παραθαλάσσια βόλτα εκτείνεται για να φιλοξενήσει ένα αστικό πάρκο, στην νότιο πλευρά του οποίου ανοίγει μια θέα προς τα παλιά εργοστάσια. Εδώ εντοπίζεται το κέντρο της περιοχής. Κτίρια που φιλοξενούν καταστήματα και ένα σχολείο υψώνονται και στις δύο μεριές του δρόμου.

   O πύργος 25 ορόφων, που έχει τοποθετηθεί  στο ανατολικό τέρμα, διαφημίζει ακόμη το νέο κέντρο του Malmö. Αυτός εξυπηρετεί  τον προσανατολισμό μέσα στα όρια του Βο01, αλλά και τη σηματοδότηση ολόκληρου του ω Malmö στα όρια του Oresund, και παρέχει ευκαιρίες για πιο έντονη αστική ζωή, πάνω και γύρω από την κεντρική πλατεία. Στα νότια, η είσοδος στην νέα ζώνη αστικής ανάπτυξης επισημαίνεται από μία πλατεία με ένα κτιριακό όγκο. Αυτό το κτίριο παραλαμβάνει την αλλαγή κλίμακας μεταξύ του εργοστασίου και της υπόλοιπης περιοχής, δημιουργώντας μία κατανοητή μετάβαση μεταξύ των κτιρίων μεγάλης κλίμακας, και της περίπλοκης ανάπτυξης στα δυτικά (βλ.εικόνα).

   Ένα υδάτινο κανάλι σηματοδοτεί το τέλος του Ribersborgsfaltet και την αρχή της περιοχής. Μικρές γέφυρες συνδέουν το πράσινο της ακτής με αυτό του νέου αστικού τοπίου . Το κανάλι στρέφεται βόρεια προς μία πλατειά εισόδου.   Στο κέντρο της τοποθεσίας βρίσκεται το κατάφυτο πάρκο Anchor.

  Το πάρκο έχει ρυθμικό σχεδιασμό όπου οι είσοδοι είναι στενοί αλλά ανοικτοί, διαχωρίζοντας τον εαυτό τους από το ανοικτό πράσινο τοπίο στο νότο και στο βορρά. Πέρα από την κύρια είσοδο, οπτικές φυγές ανοίγονται προς το υδάτινο στοιχείο, με στενότερα περάσματα και κυκλικά μονοπάτια οριοθετημένα με προσόψεις κτιρίων.

  Η εσωτερική ζωή των οικοδομικών τετραγώνων αναπτύσσεται στο πίσω μέρος των κτιρίων που βλέπουν στη θάλασσα. Στο εσωτερικό τους παίρνει μορφή ένα δίκτυο σκεπαστών ελεύθερων χώρων, πλατειών και μονοπατιών (βλ.εικόνα). Οι εσωτερικές όψεις των εξωτερικών τετραγώνων δημιουργούν ΄΄τοίχους΄΄. Στον εσωτερικό αυτόν χώρο διαμορφώνονται άλλα μικρότερα τετράγωνα με χαμηλότερη ανάπτυξη. Εδώ υπάρχουν προσωπικοί κήποι με άφθονη βλάστηση που οριοθετούνται από τοιχία, φράχτες και θάμνους.

Malmö_Bo01_Green Points

  Οι περιοχές των αυλικών χώρων ποικίλουν: ο καθένας έχει σχεδιαστεί σύμφωνα με ένα σύστημα βαθμολογίας, με υψηλότερους συντελεστές green points για πιο πράσινα στοιχεία. Για παράδειγμα ένα δέντρο ή ένα στοιχειό νερού έχει μεγαλύτερο συντελεστή από ένα τετραγωνικό μέτρο γρασιδιού. Το σύστημα αυτό έχει δώσει ποικιλία αποτελεσμάτων στους διάφορους κήπους. Είναι ένα ειδικό πρόγραμμα που χρησιμοποιήθηκε στην περιοχή για να αξιολογήσει τους  τελικούς, πράσινους χώρους και να μετρήσει την ποιότητα του πράσινου περιβάλλοντος.

  Πέρα από τις κοινόχρηστες αυλές των οικοδομικών τετραγώνων, το σύστημα αυτό αναφέρεται και σε τέσσερις άλλους εξωτερικούς χώρους: μπροστά και πίσω αυλή (προκήπια), εξώστες του πρώτου ορόφου και δώματα. Όπως δείχνει το διάγραμμα ο αυλικός χώρος εξυπηρετεί την επικοινωνία, την φυσική χαλάρωση και την αλληλεπίδραση μεταξύ αρχιτεκτονικής και τοπίου.

  Πέρα από τα τις αυλές στο κέντρο των οικοδομικών τετραγώνων, υπάρχουν και μεμονωμένα κτίρια πολλά από τα οποία έχουν μικρούς κήπους που ανοίγουν σε ένα κοινό χώρο πρασίνου.  Όλος ο εσωτερικός χώρος του Βο01 αναφέρεται κυρίως στους πεζούς και όχι στη χρήση του αυτοκινήτου. Το parking για τους κατοίκους της περιοχής έχει σχεδιαστεί σε διακεκριμένους χώρους εκτός της αστικής περιοχής.

  Από την αρχή η πρόθεση ήταν τα στοιχεία του πρασίνου και του νερού να είναι ορατά από όλες τις μονάδες κατοικίας. Το αποτέλεσμα είναι μια ενδιαφέρουσα πολυπλοκότητα με συνδεδεμένους πράσινους χώρους στο κέντρο της κατοικίας, με ανοικτές πλατύνσεις νερού, λεκάνες συγκράτησης, ποικιλία βιοτόπων,  ευκαιρίες διέλευσης  της άγριας φύσης ανάμεσα στις αυλές και στο δημόσιο χώρο,  ιδιωτικά αίθρια, παιδικές χαρές και ηλιασμένους χώρους για παιχνίδι.  Στους σχεδιαστές επιτράπηκε μία σχετική ελευθερία στο σχεδιασμό ώστε να επιτευχθεί επαρκής ποικιλομορφία στο μεγαλύτερο μέρος του Βο01.

Malmö_Bo01_Διαχείριση Ενέργειας

  Το Βο01 χρησιμοποίει ένα περιφερειακό σύστημα ενέργειας που τροφοδοτείται εξ ολοκλήρου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται από την ηλιακή και αιολική ενέργεια, ενώ το ζεστό νερό για τις οικιακές ανάγκες παράγεται από την συνδυασμένη αξιοποίηση του νερού της θάλασσας και της ηλιακής ενέργειας.

  Το ζεστό νερό διανέμεται μέσω μιας σωλήνωσης, η οποία εγκαταστάθηκε ταυτόχρονα με άλλες δημοτικές υποδομές, όπως αγωγοί αποχέτευσης και όμβριων υδάτων. Η θερμότητα που λαμβάνεται από το θαλασσινό νερό αποθηκεύεται σε ένα φυσικό υπόγειο υδροφόρο στρώμα πετρώματος.

  Κατά την περίοδο του καλοκαιριού, το ζεστό νερό (21ο  C) γεμίζει τις κοιλότητες του ασβεστολιθικού πετρώματος και το κρύο, αποθηκευμένο νερό (16ο  C) αντλείται προς τα πάνω όπου και χρησιμοποιείται ως ένα μέσω ψύξης στο περιφερειακό σύστημα ψύξης.

  Το χειμώνα, μια αντλία θέρμανσης εκτινάσσει τη θερμοκρασία του νερού στους 64ο  C. Συνολικά, αποδίδονται 4.000 MWh θερμότητας ετησίως, ενώ η αντλία εξαγωγής προμηθεύει 3.000 MWh ψύξης το καλοκαίρι. Το γεωθερμικό σύστημα ικανοποιεί το 80% της ετήσιας ζήτησης για ψύξη/θέρμανση των κτιρίων, ενώ το υπόλοιπο 20% λαμβάνεται από τη φωτοβολταϊκή εγκατάσταση.

  Στις οροφές των κτιρίων και στους τοίχους είναι εγκατεστημένοι ηλιακοί συλλέκτες που καλύπτουν μία συνολική επιφάνεια 1.400 τ.μ. και παράγουν ενέργεια για θέρμανση των εσωτερικών χώρων και παροχή ζεστού νερού για τις ανάγκες των νοικοκυριών.

  Μια αιολοκή τουρμπίνα, που έχει εγκατασταθεί τρία χιλιόμετρα μακριά από την περιοχή του Βο01, παράγει 2 MW ηλιακής ενέργειας ετησίως, που είναι αρκετή για τις ενεργειακές απαιτήσεις ενός νοικοκυριού, τις αντλίες θέρμανσης και το σταθμό επαναφόρτισης για ηλεκτρικά δίκυκλα. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι η αιολική ενέργεια προμηθεύει το 99,5% του απαιτούμενου ηλεκτρισμού ενώ τα φωτοβολταϊκά εξασφαλίζουν το υπόλοιπο ποσό ενέργειας. Μία ημιδιάφανη διαφώτιστη οροφή επιφάνειας 120 τ.μ. με ενσωματωμένο φωτοβολταϊκό σύστημα παράγει μια επιπρόσθετη ποσότητα ηλεκτρισμού μεγέθους 12.000 KWh ετησίως, αρκετή για την τροφοδοσία πέντε διαμερισμάτων.


πηγές:
Lewis Sally(2005) Front To Back: A Design Agenda For Urban Housing, United Kingdom: Architectural Press (πρώτη έκδοση)
Zhou Jingmin, Colquhoun Ian(2005) Urban Housing Forms, United Kingdom: Architectural Press (πρωτη έκδοση)

SUMMERY OF VÄSTRA HAMNEN´s GOALS AND DESIGN PRINCIPLES
City of Malmö Planning Office, Malmö 2008

http://www.nordregio.se/default.asp
http://www.nordregio.se/?vis=artikkel&fid=9021&id=141220091059378026
http://www.gallerivastrahamnen.se/fotogalleri/index.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Page
http://en.wikipedia.org/wiki/Malm%C3%B6
http://www.malmo.se/